Kadernota 2024

Elk jaar bespreekt de raad voor het zomerreces de kadernota van de gemeente. Ook dit jaar hadden wij onze inbreng. Jan Verburg, onze fractievoorzitter, vroeg aandacht voor de organisatie, financiële positie van de gemeente, het sociaal domein, coalitieprogramma en nog veel meer. Onderstaand de volledige inbreng.

Algemeen

Voorzitter, graag geef ik namens de SGP allereerst onze beschouwingen over het algemene bestuur van Krimpenerwaard. En meer specifiek in relatie tot het coalitieprogramma. Dit college is nu een jaar op weg en wij spreken ons vertrouwen in deze club mensen uit!  

Grofweg zien we deze raadsperiode als volgt: wethouders hebben zich nu een jaar ingelezen, er volgen nu twee uitvoeringsjaren en het laatste jaar hopen we zichtbaar resultaat te kunnen oogsten. Gelukkig is het zo dat komende twee uitvoeringsjaren er ook financieel redelijk goed uit zien, dat geeft het college de rust zich voor te bereiden op de moeilijke jaren die volgen. Natuurlijk, ook wij zijn ongeduldig en willen eigenlijk al in 2023 grote resultaten zien. Maar we denken dat we er als Raad het allerbeste aan doen om deze wethouders ploeg even de tijd en vooral steun te geven. Want wij zien dat er hard gewerkt wordt, er wordt veel in gang gezet.  

Een voorbeeld is de Toegang in het Sociaal Domein waardoor we nu enorm investeren in preventie zodat we over een jaar of 2 veel minder dure zorgverwijzingen hebben. We hebben hier 2 weken geleden een goede avond over gehad, iedereen voelt wel aan dat dit een keer moet gaan werken!

Ander voorbeeld is de lobby in Den Haag om de woningbouw aan de randen van de kernen eindelijk voor elkaar te krijgen. De wethouder heeft ons als raad, oppositie en coalitie, vorig najaar al meegenomen in de plannen en visievorming. Laten we gezamenlijk vertrouwen uitstralen want er wordt vanuit Den Haag gekeken hoe wij hier opereren! Als we altijd met elkaar overhoop liggen, haalt dat de kranten en komen we er slecht op te staan. Het tegenovergestelde van ‘shinen’ zeg maar.  

Als het dan toch over efficiency gaat: als Raad moeten we nog veel leren en verbeteren! We kijken vooral heel veel en heel ver terug (fraude Vlist), maken ons vooral druk om details (Veerpoort en Bomenverordening) en liggen veel te vaak met elkaar in de clinch (spreektijden, communicatierichtlijnen en nog veel meer geneuzel). Terwijl we ons puur bezig zouden moeten houden met Woningbouw, Energietransitie en Vitaal platteland.

Als SGP zien we, ook wat dit betreft, echt uit naar de komst van onze eigen slagvaardige burgemeester met ervaring in het bestuur die samen met de wethouders aanvoerder en boegbeeld naar buiten toe wordt. Maar ook intern weet te verbinden. Het maakt immers niet uit of een plan van coalitie of oppositie is, de kiezer kijkt naar het resultaat! Helemaal niks ten nadele van onze huidige burgemeester overigens maar we willen toch graag voor de lange termijn een nieuwe start maken!

Tot zover een hartstochtelijke oproep aan de raad: laat het college 2 jaar meters maken, laten we als raad focus krijgen op zaken die er echt toe doen en laten we de nieuwe start ook uitstralen!

Daarbij weten wij als SGP als geen ander dat we hierin Gods zegen zó hard nodig hebben. Want als we na de vakantie alle goede voornemens weer vergeten zijn, vallen we zomaar weer terug in ons oude gedrag. En ook moet gezegd: die zegen hebben we niet verdiend! Doen wij het beter in Nederland dan landen waar oorlog is en economieën en mensen kapot worden gemaakt? De vraag stellen is hem beantwoorden!

Grote doelen 

Het coalitieprogramma is het document waar we deze 4 jaar aan werken met elkaar, echt niet alleen als coalitie maar als oppositie net zo hard.  

Zoals gezegd gaat het college daar de komende 2 jaar hard in de uitvoering, met de steun van de Raad. Want er staan hele mooie en grote ambities in waarvan verreweg de meeste nog niet zijn gerealiseerd.

Ik denk aan vitale kernen: woningbouw en de sociale structuur. De dienstverlening vanuit de gemeente op een veel hoger peil krijgen. Terugdringen van ondermijning, verkeersveiligheid. Maar zeker ook vitaal buitengebied met toekomst voor agrariërs zodat die onze buitenruimte zo natuurlijk houden zoals die nu is. Daarnaast willen we werken aan een veel gezondere Krimpenerwaard: terugdringen van drank- en drugsgebruik, allerlei vormen van verslaving.  

En meer positief gezien: we willen onze inwoners aan het bewegen krijgen waarbij wij het voorbeeld kunnen geven. De detailhandel heeft het moeilijk, concurrentie met webshops is bijna niet te doen. Laten we maximaal met ondernemers meewerken om het vestigingsklimaat goed te laten zijn. En niet verschuilen achter regeltjes als iets niet precies past. Verkeersveiligheid, rond schoolzones maar ook op dijken is ook iets waar we het al jaren over hebben maar waar nog geen juichstemming heerst. Ondermijning leek mooi opgepakt te worden maar kwam door personeelsgebied stil te liggen.  

Het zijn stuk voor stuk onderwerpen waar deze wethouders de tanden in hebben gezet maar nog heel veel moet gebeuren. Wij vragen als raad aan dit college: houd ons tussentijds steeds goed op de hoogte deze 2 jaren zodat we niet 2 jaar hoeven te wachten op resultaat maar neem ons mee! Dat geeft vertrouwen over en weer.

Meetbaarheid doelen

In de commissie maar ook vorig jaar al bij de Kadernota hebben wij aangegeven dat de kadernota maar ook de begroting slecht leesbaar is qua doelen en tijdspad. Dat voelt voor ons en voor de hele raad niet goed. De wethouder gaf dat ook toe, hij wil de raad meenemen in het stellen van de doelen per beleidsvoornemen en dit allereerst in de Auditcommissie beleggen. Dat vinden wij een prima voorstel. Voorwaarde voor ons is dat de begroting dit najaar in ieder geval concreet en meetbaar moet zijn, daar willen wij uiteraard ook een personele bijdrage aan leveren als er bv in kleiner verband aan gewerkt moet worden.

Financieel perspectief

Ik denk dat ik de zorgen van de hele raad vertolk als we kijken naar de financiële vooruitzichten. Gelukkig nu 2 jaar om enigszins te kunnen schakelen maar de jaren erna zien er echt heel slecht uit, ook nooit eerder zo’n slecht vooruitzicht gezien. Zeker als we bedenken dat een hele grote extra uitkering van het rijk al meegenomen is in de berekeningen.

Voor ons is dit echt hét moment om de bezuinigingsscenario’s van de SGP uit 2021 weer uit de lade te halen. De wethouder financiën kondigde dit voornemen in de commissie ook al heel goed aan. Hij zei dat we de diverse scenario’s gaan updaten zodat ze daarna op elk moment ingezet kunnen worden! Inderdaad, eerst de begroting dit najaar afwachten, daarna kunnen we inschatten hoeveel er omgebogen moet worden in 2024 en 2025. Want dát dit moet gebeuren lijkt nu wel helder.

Wij vragen de wethouder om ten tijde van de begrotingsbehandeling deze scenario’s beschikbaar te hebben zodat er dan al iets te zeggen valt of en hoe die voorstellen het komende jaar ingezet kunnen worden. Met als grote doel: voorkomen van lastenverhogingen en verlies van voorzieningen.  

Personeel en organisatie

Een ander groot zorgpunt om hier te noemen is de kwetsbaarheid van onze organisatie. Er is heel veel verloop, nieuw personeel kan maar heel moeilijk aangetrokken worde en meer dan 20 mensen zijn langdurig ziek. Toen we in 2015 herindeelden was juist dit punt één van de belangrijkste argumenten: samen sta je sterk en kunnen we alle uitdagingen aan met een sterke organisatie.

Nu blijkt dat er, naast bovengenoemde zorgen, maar liefst 60 formatieplaatsen extra moeten komen om al het werk aan te kunnen. Als het gaat om extra taken die op de gemeente afkomen snappen we dat best. Ook de vaste formatie die de dure inhuur in het Sociaal Domein vervangt is helder. En ook begrijpen we dat we t.o.v. vergelijkbare gemeenten aan de lage kant zitten qua formatie. Maar we zouden willen vragen om nog niet meteen al die formatie in te vullen. Het heeft grote financiële consequenties terwijl we na de begrotingsbehandeling wellicht iets meer weten over het financiële perspectief. Als er dan opeens 1,5 fte voor alleen al informatieveiligheid wordt gevraagd, schieten we een beetje door denk ik. Ik snap dat we een bepaalde grootte krijgen inmiddels maar als het goed is, is informatieveiligheid nu ook al onderdeel van het werk van onze hoogopgeleide medewerkers.

Sociaal Domein

Zoals al gezegd heeft de SGP géén moeite met de extra formatie op dit terrein aangezien veel dure inhuur wordt omgezet in vast formatie, er bovendien een hoge preventieve werking op zorgkosten vanuit gaat en daardoor volgens de berekeningen wel 60-90% van de extra formatie terugverdiend gaat worden. Uiteraard gaan we deze ontwikkelingen graag volgen komende jaren.  

Steeds meer wordt duidelijk hoe die kosten oa in de Jeugdzorg zo exponentieel kunnen stijgen. Wat een leed ligt er achter de kille cijfers! Nog maar een paar jaar geleden 1:25 jongeren met bepaalde mate van zorg, nu al richting 1:7. We dachten dat alleen corona de boosdoener was maar de oorzaken zitten veel dieper. Ouders die uit elkaar gaan, de kinderen in totale verwarring achterlatend. De druk van perfectie die de sociale media uitstralen. Schoolprestaties die kelderen, jongelui die het zoeken in middelengebruik. Eerder kregen we van de wijkagent al een schokkend inkijkje in deze wereld. Uiteindelijk is het één grote stapeling van problemen wat een heel somber beeld geeft.  

Ik vrees dat heel veel jongeren (en ouderen) feitelijk helemaal geen perspectief meer hebben behalve de vakantie over een jaar. Waar dit voorheen toch positief gevormd werd door het perspectief van de eeuwigheid, waar dit leven één grote voorbereiding op is. Als wij kerk en geloof loslaten en daarmee dit perspectief niet meer hebben, snap je een beetje dat jongeren zich afvragen waar ze eigenlijk voor leven. Ten diepste is nodig dat wij allemaal weer het perspectief op God krijgen. Wie Hem verlaat heeft veel te vrezen! En ik hecht eraan toe te voegen dat dit ook kan als je in de kerk bent gebleven.

Agrarische sector

Positief verrast zijn we door het verse coalitieakkoord van Zuid-Holland. Geen gedwongen onteigening op basis van stikstof, inzetten op innovatie in de landbouw en vasthouden aan het officiële jaartal 2025 en niet 2030 al. Als gemeente kunnen we hier mooi bij aanhaken. Het geeft meer tijd om in te zetten op innovaties als onderwaterdrainage en klei-op-veen projecten. Een sector die tientallen jaren is aangemoedigd groter en groter te worden, kan niet in 5 jaar gehalveerd worden. Wegtrekkende boeren zijn het horrorscenario voor de SGP en ons buitengebied.  

Enkele weken geleden waren we samen met de wethouder bij de presentatie van de 3 proefvelden  met diverse peilverhogingen. Alle uitkomsten wijzen op ongelofelijk ingrijpende gevolgen voor de boeren, welke peilopzet je ook kiest. En ook de ecologen waren resoluut: een zware teruggang voor de biodiversiteit van slootkanten die jarenlang goed beheerd zijn door de boeren.

Energietransitie

We hebben afgelopen jaar een mooie stap gezet door het onderzoek naar een gemeentelijk elektriciteitsbedrijf te starten. Een mooi initiatief omdat het voorkomt dat zon- en windopbrengsten in diepe Chinese zakken terecht komen maar juist in de gemeente blijven. Mooi onderwerp ook omdat het 1 van die onderwerpen is die oppositie en coalitie verbindt. Een andere mooie stap zijn de kleine boerenmolentjes voor eigen energie-opwek.

Maar verder zouden wij toch graag veel meer actie zien op dit terrein. Het grote probleem is net als in het hele land: het transportnetwerk. Stedin is bezig met plannen en geld, horen we al jaren. Echter, er gebeurd nog niks! Terwijl nieuwe kantoren en bedrijven geen aansluiting krijgen en zonnepanelen uitgezet worden als het netwerk het niet meer aan kan.

Onze hoofdvraag blijft daarom: hoe kunnen we nu bijvoorbeeld met alle gemeenten in de regio de boel op scherp zetten om eindelijk zicht te krijgen op een oplossing? Het duurt immers nog jaren voordat de infrastructuur is aangepast. De wethouder deelde onze zorgen, dat is goed, maar er is nu echt meer nodig dan dat.

Bouwen

Een onderwerp wat wel door elke fractie genoemd zal worden daarom houden we het deze keer kort. Mooi om te zien dat de wethouder actief bezig is op dit punt. De Woonvisie is definitief. Het ongeduld van alle fracties spatte van de stukjes in Het Kontakt af. Nee, ook de SGP ziet de woningen nog niet staan. Toch zouden wij willen pleiten voor nog een beetje geduld, als er 1 wethouder op Haagse tafels slaat is het deze wel!  

Afsluitend

Voorzitter, College, Raad; een spannende en intensieve periode van 2 a 3 jaar ligt voor ons. Cruciale besluiten zullen worden genomen en gaan uitgevoerd worden. Voor heel veel zaken zijn we afhankelijk van andere partijen en overheden. Dat maakt dat we ons als SGP-fractie soms steeds vaker een steeds kleiner radertje in een steeds groter geheel voelen. We kunnen al die externe factoren vaak maar weinig of niet beïnvloeden. Om maar een paar voorbeeld te noemen: de ontwikkelingen in Rusland, het effect van de stikstofcrisis op de woningmarkt en de plannen van het Kabinet om extra geld naar gemeenten te schuiven de komende jaren.  

Toch wordt er vanuit onze inwoners wel naar ons gekeken hoe we het doen als raad, terecht!

Dat maakt bescheiden en afhankelijk. Afhankelijk vooral van God Die alle dingen bestuurt en in Zijn hand heeft. Als we pijnlijk merken dat Nederland steeds minder rekening met Hem houd, dan zou het toch niet moeten verbazen als we van de ene crisis naar de andere gaan de komende jaren.  

Maar tegelijk mogen we pleiten op Zijn genade en zegen op ons werk, onverdiend. Hij is de goede God Die niet wil dat er chaos ontstaat maar juist dat we de aarde bebouwen en bewaren.  

Laten we daarom alles van Hem verwachten, wie op de hoge God vertrouwt, heeft zeker op geen zand gebouwd!

Dankuwel.

Fractie SGP-Krimpenerwaard